والیبال ورزشی پرطرفدار است که در آن تیمها که بوسیله یک تور از هم جدا شدهاند توپی را با زدن ضربه میان دو تیم رد و بدل میکنند. هر تیم برای رد کردن توپ به سوی دیگر تور تنها اجازه سه بار ضربه زدن را دارد. به هنگام برخورد توپ به زمین حریف یا در اثر خطای یک تیم، امتیازی به تیم مقابل داده میشود.
ورزش والیبال که نخست مینتونت (Mintonette) نامیده میشد در سال ۱۸۹۵ - یعنی چهار سال پس از پیدایش بسکتبال - توسط فردی بنام ویلیام جی مرگان (William G. Morgan) ابداع شد. مرگان زاده سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در آموزشگاه جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامههای ورزشی برای سلامت و تندرستی مردان به او واگذار شد.
این بازی از ترکیب بازیهای بسکتبال، تنیس و هندبال بدست آمد و هدف اولیه آن بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند ابداع شود. قوانین ابتدایی بسیار ساده بود چرا که بیشر از آنکه شبیه ورزش باشد یک تفریح بشمار میآمد اما رفته رفته پس از آنکه این ورزش در کشورهای دیگر - بویژه فیلیپین - نیز بصورت جدی بازی شد لزوم تدوین آییننامه رسمی برای آن احساس شد.
تور اولیهای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس دو متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام میشد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ ویژهای برای خود نداشت و با هر توپی - از جمله توپ بسکتبال - آن را بازی میکردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف به زمین بیندازند و در این راه ممکن بود هر چند بار توپ را در دست یاران خودی بچرخانند. در سال ۱۹۱۲ امتیازهای هر بار بازی به ۲۱ ثابت شد و بلندای تور بالاتر رفت.
شاید تعجب کنید اما فیلیپینیها اولین قوانین مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد. از جمله رویدادهای مهمی که در ارتباط با این ورزش به مرور زمان رخ داد میتوان به این موارد اشاره کرد:
قوانین و مقررات
در سال ۱۹۲۲ قوانینی برای ورزش والیبال قرار داده شد از جمله اینکه هر تیم فقط سه ضربه میتواند به توپ بزند و سپس باید توپ به زمین حریف منتقل شود.
- زمین والیبال در ابعاد ۹×۱۸ متر برگزار میشود و تور والیبال یک متر عرض و۵/۹ متر طول دارد.
- زمان بازی: زمان بازی والیبال نامحدود است به طوری که ممکن است که یک مسابقه حتی دو الی سه ساعت طول بکشد. هر مسابقه حداکثر در پنج ست یا دور انجام میشود. هر تیمی که زودتر به سه ست برسد برندهٔ مسابقه میشود.
- تعداد بازیکنان و توپ: هر تیم والیبال شش بازیکن اصلی و تعدادی بازیکن ذخیره دارد. جنس توپ والیبال از جنس چرم یا لاستیک یک رنگ میباشد محیط دایرهٔ توپ ۶۵ تا ۶۷ سانتی متر است و وزن توپ ۲۶۰ تا ۲۸۰ گرم است زمان استراحت بین ست دوم و سوم و چهارم دو دقیقه منظور میشود و بین ست چهارم و پنجم دو دقیقه الی پنج دقیقه متغیر است.
- خطاها: خطاهای عمده عبارتند از
- بازیکن از بالای زمین حریف به توپ ضربه بزند
- بازیکن تیم از خط افقی زیر تور بگذرد و زمین و یا یکی از بازیکنان حریف را لمس کند .
- بازیکن تیم مانع بازی یکی از بازیکنان تیم حریف شود .
- توپ به زمین بخورد.
- بازیکنان یک تیم بیش از سه بار توپ را لمس کنند .
- بازیکنان تیم دوبار پی در پی توپ را لمس کنند.
- بازیکنان یک تیم در جای خودشان قرار نگرفته باشند.
- توپ بیرون از خطهای مرزی به زمین بخورد.
- ۱۹۱۷: امتیازهای هر گیم از ۲۱ به ۱۵ تغییر کرد.
- ۱۹۲۰: تعداد ضربات برای هر طرف به ۳ محدود شد.
- ۱۹۲۲: نخستین دوره رسمی مسابقات در بروکلین با حضور ۲۷ تیم از ایالت امریکا برگزار شد.
- ۱۹۳۰: نخستین بازی والیبال ساحلی دو نفره انجام شد.
- ۱۹۴۷: فدراسیون بین المللی والیبال بنام Federation Internationale De Volley-Ball با اختصار FIVB تشکیل شد.
- ۱۹۴۸: نخستین دوره مسابقات رسمی والیبال ساحلی انجام شد.
- ۱۹۴۹: نخستین دوره مسابقات جهانی والیبال در شهر پراگ چک اسلواکی برگزار شد.
- ۱۹۶۴: والیبال برای نخستین بار به جمع بازیهای المپیک در ژاپن پیوست.
- ۱۹۸۷: FIVB والیبال ساحلی را نیز به مجموعه مسابقات جهانی ورزشهای گوناگون افزودند.
- ۱۹۹۶: والیبال ساحلی دو نفره نیز بعنوان ورزش رسمی المپیک شناخته شد.